Najjednostavnije bi bilo reći da je hronično stanje, koje je karakterisano dugotrajnom i široko rasprostranjenim bolom u mišićima i kostima, poznato kao fibromijalgija.
Često je ovo stanje praćeno i osetljivošću na dodir na određenim tačkama tela.
Izuzev bola, pacijenti često navode da osećaju hronični umor, te da imaju poremećaj sna, pate od čestih glavobolja, ali imaju i mnoge druge, vrlo neprijatne simptome, koji se negativno odražavaju na kvalitet njihovog života.
I mada uzrok fibromijalgije i dalje ostaje nejasan, pretpostavlja se da do tog stanja dovodi niz genetskih faktora, u kombinaciji sa životnim navikama.
Upravo zato što se sve više ljudi žali na pomenute simptome, fibromijalgija privlači sve više pažnje.
Ipak, ono što ovu bolest čini posebno intrigantnom je činjenica da, iako je proučavana decenijama, tačan uzrok i mehanizam njenog delovanja ostaju i dalje prilično nejasni.
Najnovija istraživanja ukazuju na to da fibromijalgija možda ima veze sa načinom na koji centralni nervni sistem procesira bolne impulse, što znači da je problem možda neuropsihološke prirode, mada je to samo jedno od tumačenja ovog oboljenja.
Kako se definiše fibromijalgija?
Poremećaj koji je praćen dugotrajnim bolom u celom telu, bez očiglednog uzroka, karakteriše se kao fibromijalgija.
Veruje se da je bolest povezana sa načinom na koji ljudski mozak i kičmena moždina obrađuju signale za bol, mada do danas nije precizno utvrđen uzrok ovog oboljenja.
Mada se ne radi o upalnom stanju, simptomi fibromijalgije se često preklapaju sa simptomima drugih reumatskih stanja, kao što je recimo reumatoidni artritis.
Smatra se da ovo oboljenje najpre pogađa centralni nervni sistem, a što posredno dovodi do generalizovane, široko rasprostranjene boli u mišićima i kostima.
Jedan od primarnih simptoma ovog oboljenja jeste bol, mada se mogu javiti i drugi, izuzetno neprijatni simptomi, koji u velikoj meri ometaju osobu u svakodnevnim poslovima.
U zavisnosti od stepena oboljenja, zavisiće i simptomi, odnosno njihov intenzitet i trajanje.
Na neurološkom nivou, fibromijalgija je povezana sa abnormalnostima u načinu na koji centralni nervni sistem, sačinjen od mozga i kičmene moždine, procesira bolne i nebolne signale, što može da dovede do pojačane percepcije bola.
Zbog brojnosti i raznolikosti simptoma koji je prate, fibromijalgija se može preklapati sa drugim medicinskim stanjima, što je čini vrlo izazovnom sa aspekta dijagnostikovanja.
Fibromijalgija – simptomi
Primarni simptom ovog oboljenja svakako je bol, koja može biti hronična i koja se može javiti u svim delovima tela.
Neretko je bol praćena i povećanom osetljivošću na pritisak na određenim tačkama, koje se smatraju naročito osetljivima.
Međutim, ovo oboljenje može uključivati i mnoge druge simptome, kao što su:
- glavobolje
- depresija
- hroničan umor
- poremećaji sna
- anksioznost
- bol u stomaku ili sindrom iritabilnog creva
- bol u vilici ili temporomandibularni poremećaj
- teškoće sa koncentracijom
Kod koga se najčešće javlja fibromijalgija?
Činjenica je da fibromijalgija može pogađati bilo koga, iako postoje određene grupe koje su podložnije ovom stanju.
Većina pacijenata koji dobijaju dijagnozu su žene, čineći čak do 90% svih slučajeva.
Uzroci za to su i dalje predmet istraživanja, ali se pretpostavlja da razlike u hormonima imaju uticaja na to.
Fibromijalgija se obično dijagnostikuje kod ljudi između 30 i 50 godina, mada može početi u bilo kojoj dobi, čak i u detinjstvu.
Sasvim očekivano, prisutan je i genetski faktor, budući da koje imaju člana porodice koji pati od ovog oboljenja imaju veći rizik od razvijanja tog stanja.
Takođe, osobe koje imaju drugo hronično oboljenje, poput reumatoidnog artritisa ili lupusa, imaju veći rizik od razvijanja fibromijalgije.
Pojedini traumatski događaji, infekcije ili hirurške intervencije, isto tako mogu biti okidači za pojavu ovog oboljenja.
Kako se leči fibromijalgija?
Iako ne postoji lek za fibromijalgiju, tretmani koji se najčešće primenjuju su usmereni na smanjenje simptoma i poboljšanje opšteg kvaliteta života.
Lečenje može uključivati najpre medikamente, odnosno lekove protiv bolova i antidepresive, a sve u zavisnosti od toga koje simptome ime pacijent.
Obično se preporučuju pacijentima i vežbe za jačanje mišića i poboljšanje pokretljivosti, dok kognitivna terapija može pomoći u boljem upravljaju bolom i smanju stresa i anksioznosti.
